آب مرواريد ، كدر شدن عدسی چشم است كه منجر به مشكلات بينايی میشود . در مراحل اوليه ، استفاده از نور قوی و عينک ، مشكلات بينايی ناشی از آب مرواريد را كمتر می كند . اما در مراحل بعدی بيماری ، انجام جراحی برای بهبود بينايی ضروری است . امروزه عمل جراحی آب مرواريد كم خطر و بسيار موثر است .
عدسی ساختمان شفاف و بدون رگ با قطر حدود 9 ميلی متر و ضخامت 4 ميلی متر است كه در قسمت ميانی كره چشم قرار گرفته و باعث تمركز نور بر روی شبكيه می شود . شبكيه لايه حساس به نور در چشم است كه پيام‌های بينايی را دريافت میكند. در يک چشم طبيعی نور از عدسی عبور كرده و روی شبكيه متمركز می شود. برای ايجاد يک تصوير دقيق ، عدسی بايد شفاف باشد .
جراحی آب مروارید چه زمان ضرورت پیدا می‌کند ؟
آب مروارید به تیرگی عدسی چشم که در حالت معمول شفاف است ، گفته میشود . برای افرادی که آب مروارید دارند ، نگاه کردن از طریق عدسی‌های تیره و گرفته تا حدی شبیه به نگاه کردن از طریق یک شیشۀ مه‌آلود است . ابتلا به آب مروارید ، خواندن ، رانندگی کردن ( به خصوص در شب ) و دیدن حالت چهرۀ افراد را دچار مشکل می‌کند . بیماری آب مروارید در ابتدا بینایی را خیلی تحت تأثیر قرار نمی‌دهد . در این شرایط بیمار با استفاده از عینک و محیط پرنورتر می‌تواند به مقابله با تاری دید کمک کند اما این بیماری به آهستگی پیشرفت می‌کند و در نهایت دید را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد . در این حالت ممکن است نیاز به جراحی آب مروارید باشد . خوشبختانه به طور کلی ، عمل جراحی آب مروارید روشی مؤثر و بی‌خطر است .
علائم و نشانه‌های آب مروارید
در ابتدا ، آب مروارید ممکن است تنها بخش کوچکی از عدسی را درگیر کند و به همین دلیل بینایی تغییر چندانی نداشته باشد . با پیشرفت بیماری ، بخش بزرگتری از عدسی درگیر شده و این امر منجر به بروز علائم و نشانه‌های زیر میشود :
- دید مبهم و تار
- افزایش مشکل دید در شب
- حساسیت به نور و روشنایی شدید
- دیدن هاله در اطراف چراغ‌های روشن
- تغییرات مداوم شمارۀ چشم
- محو شدن یا زرد شدن رنگ‌ها
- دوبینی در یک چشم
تکنیک عمل آب مروارید
به طور کلی عمل آب مروارید شامل خارج کردن عدسی کدر شده و در اغلب موارد کار گذاشتن لنز مصنوعی داخل چشمی به جای عدسی طبیعی چشم است . با این وجود در بعضی شرایط نادر ممکن است لنزی داخل چشم کارگذاشته نشود .
متداول ترین برش ایجاد شده برای انجام این عمل ، یک برش 3 میلیمتری ، یعنی برشی کمتر از 1/3 سانتی متر است . این برش به دلیل کوچک بودن احتیاجی به بخیه و ترمیم ندارد و پس از عمل خود به خود بهبود می یابد .
جراح سپس یک دریچه دایره ای در کپسول عدسی ( غشای بسیار نازکی که عدسی را می پوشاند ) ایجاد کرده که این فرآیند capsulorhexis نامیده می شود که این عمل به دقت بسیار زیادی نیاز دارد زیرا ضخامت کپسول عدسی 4/1000 میلی متر است .
در روش Phacoemulsification از امواج اولترا سونیک ( مافوق صوت ) برای شکستن عدسی به ذرات ریزتر استفاده می شود . این ذرات سپس با کمک یک لوله مکشی بیرون آورده می شوند . قسمت خلفی (عقبی) کپسول عدسی دست نخورده در جای خود باقی می ماند تا عدسی مصنوعی بر روی آن کار گذاشته شود .
روش Extracapsular cataract extraction زمانی به کار می رود که عدسی بسیار سفت شده باشد و امواج به کار رفته در Phacoemulsification قادر به شکستن آن به ذرات ریزتر نباشند . در این روش برشی در حدود 10 میلی متر در چشم ایجاد می شود و هسته عدسی به صورت یک تکه خارج شده و برش ایجاد شده نیاز به بخیه دارد.
در عمل فیکو عدسی داخل چشمی به صورت تاشو بوده و از طریق منفذ کوچک ایجاد شده به داخل چشم فرستاده می شود . این عدسی در مجاورت کپسول خلفی باز شده و اندازه اپتیک آن به 6 میلی متر می رسد و به وسیله بازوهای کناری که به آنها haptic گفته میشود در داخل کپسول ، محکم قرار می گیرد . معمولاً برای ثابت نگاه داشتن عدسی ها در داخل چشم احتیاجی به بخیه وجود ندارد .
درمان آب مروارید با لیزر
درمان بیماران چشمی تا چند دهه قبل محدود به روش‌های سنتی و البته وابسته به تجربه بالای چشم پزشکان بود اما پیشرفت علوم و فناوری باعث شد این بخش از علم پزشکی هم دست خوش تحولات بزرگی شود و لیزرهای مختلفی پا در عرصه چشم پزشکی بگذارند ، به‌طوری که اکنون میلیون‌ها نفر در سراسر جهان با استفاده از انواع لیزر ، بینایی خود را به دست آورده و می‌آورند . «لیزر فمتو در عمل کاتاراکت» به عنوان نسل جدید این لیزرها ، اکنون نویدبخش آینده روشنی است و انتظار می‌رود بتواند جای خود را در فرآیند درمان بیماران مبتلا به آب مروارید به‌خوبی باز کند .
جراحی فیکو روش استاندارد و فعلی عمل آب مروارید است . یک عمل جراحی سرپایی و بدون نیاز به بخیه که با استفاده از قطره بی‌حسی انجام میشود و با نتایج بسیار خوبی نیز همراه است . اکنون اما با استفاده از لیزر فمتوسکند که برای برش بر روی قسمت‌های مختلف قرنیه و عدسی طراحی شده است، می‌توان دقت و کیفیت عمل فیکو را افزایش داده و نیاز به انرژی فیکو را طی عمل جراحی آب مروارید کاهش داد.
خوب است بیماران عزیز بدانند، هنگام استفاده از لیزر فمتوسکند که قبل از عمل جراحی فیکو به‌مدت حدود 2 دقیقه انجام میشود، ابتدا یک تصویر سه بعدی با کیفیت بسیار بالا (در حد میکرون) از ساختمان قرنیه، اتاق قدامی و عدسی چشم تهیه میشود که بر اساس آن جراح محل تابش لیزر در قسمت‌های مختلف را مشخص می‌کند.
با این روش ، برش‌ها بدون نیاز به چاقوی جراحی ، با استفاده از لیزر (که با دقت و کیفیت بسیار بالاتری نسبت به عمل فیکو همراه است) انجام میشود و در نتیجه منجر به حصول نتایج بهتر در عمل آب مروارید می‌گردد.